Direct trade is een term die je steeds vaker achterop de verpakkingen van koffie en thee tegenkomt. Ook onze Crusio Thee kopen we zoveel mogelijk direct bij de boer in. Het klinkt zo simpel, maar om het voor elkaar te krijgen verdrink je soms in de handelsvoorschriften en lokale gebruiken. Op het moment van schrijven bereid ik een theereis voor naar India, Nepal en Taiwan. Vooraf verslijt ik reisboeken en cultuurgidsen over die landen. Je moet de mores leren kennen om handel te drijven. Het gaat nooit zoals hier in Nederland. Zo van: “Hallo, ik wil van jou een product kopen. Wat kost dat? Deal!” Mijn eerste les in handelsetiquette kreeg ik op een theebeurs in Las Vegas. Ik proefde een paar theeën van een Chinese boer en vroeg gelijk om een prijs. Verkeerde move. De man reageerde niet eens op mijn vraag. Later pas begreep ik dat de prijs je aangeboden moet worden.
Direct trade blijft altijd spannend. Je kunt je reis nog zo goed voorbereiden, je weet nooit zeker wat je aantreft en wat je wel en niet mag doen. Zit je aan tafel met een Chinese theeboer, tuft-ie de botjes uit zijn vlees vol overgave op de grond. Rochel je dan vrolijk mee of kijk je alleen toe? In het ene land moet je morsen bij het opschenken van thee, ergens anders mag juist geen spatje worden verspild. Ik vind het fascinerend hoe dit per land en soms theestreek verschilt.
Een universele regel die ik tijdens al mijn reizen hanteer: zorg voor cadeautjes. Er gaat dan ook een aparte koffer mee voor de give-aways. Lolly’s, drop, porseleinen kopjes, theekannetjes of zelfs een minikoffiezetapparaat met molen. Ik ben soms meer een cadeautjes- dan theesommelier. Zeker in Japan is het een kunst om het juiste presentje te geven. Sla je de plank mis, dan loop je het risico dat je alleen slechte thee te drinken krijgt. Zo maken ze subtiel kenbaar geen zaken met je te willen doen.
Soms worden je geduld, intentie en kennis ook grondig getest. Dat gebeurde bijvoorbeeld tijdens een reis in Japan. Op dag één kreeg ik geen druppel thee te proeven. Op dag twee: alleen maar lage kwaliteit. Ik liet me niet kennen en maakte van elke thee een uitgebreid smaakrapport. De theemeester zag dat ik serieus was. Hij glimlachte heel voorzichtig. Dat was zijn manier om te zeggen: “Oké, jij wilt dit écht. Dan gaan we nu pas mooie dingen proeven.” Ik voelde me net Karate Kid die eerst ontgroend moest worden. Direct trade is, met andere woorden, geen loze marketingkreet. Je moet je stinkende best doen om direct bij de boer in te mogen kopen. Anders verdien je het niet.