We leven in een democratie: het volk (demos) regeert (kratein). Als dat echt zo is, dan leeft hier een vreemd volk. Het kan ook zijn dat Den Haag wel hoort maar niet goed luistert. Van luisteren merk ik namelijk niet zoveel. Dat merk je vooral in de voortdurende stijging van de kosten voor burgers en bedrijven die overheid veroorzaakt. Belastingen zijn nodig. Je kunt er zaken mee financieren waar de burger wat aan heeft en die hij niet individueel kan regelen. Goede wegen, openbaar vervoer, veiligheid, onderwijs en meer van dat soort zaken. Tegelijkertijd moet de burger zelf ook voldoende geld hebben. Daarom werken ze bij voorkeur bij commerciële bedrijven omdat die geld maken en ook veel belasting genereren. Het is handig om niet alleen te belasten maar ook te ondersteunen. Het is net of overheden dat laatste steeds minder begrijpen.
Als je bijvoorbeeld de economie wil versterken zou het logisch zijn dat bedrijven, en vooral de kleine en middelgrote (de banenmotor), maximaal kunnen functioneren. Je valt ze als overheid dus niet lastig met overbodige regels en kosten die ten koste gaan van de winstgevendheid. Bovendien zorg je dat mensen soepel van baan kunnen veranderen. Het tegenovergestelde gebeurt. Ander voorbeeld: je zorgt dat de consument vertrouwen heeft in de economie en voldoende te besteden heeft. Als consumenten immers niet uitgeven hebben bedrijven het moeilijk. De overheid heeft invloed op het besteedbaar inkomen. Je moet dus vooral niet te veel belastingen heffen. Het tegenovergestelde gebeurt.
De gevolgen zijn gemakkelijk te voorspellen en overal om ons heen zichtbaar. Bedrijven hebben het moeilijk, vooral in de retail en horeca, en consumenten zagen al 7 jaar hun vrij besteedbaar inkomen dalen. En wat doet onze regering? Zoeken naar mogelijkheden om de belasting verder te verhogen. Zo weten de rijders van groene auto’s dat ze meer gaan betalen. En ondernemers zuchten onder de steeds hogere kosten van zieke werknemers en vrezen de zogeheten transitievergoeding voor medewerkers die ontslagen (moeten) worden. Dat helpt niet.
Op het congres van Voeding Leeft (eind mei in Leiden) kwam een hoogleraar met een heel ander type belastingplan. Hij stelde voor om al het zogeheten processed food zwaarder te belasten. Het eten van de grote voedingsindustrie gaat dan van 6 naar 21 procent btw, al het onbewerkte eten blijft in het lage tarief. Het extra geld dat hiermee wordt opgehaald komt níet in Haagse graaihanden, maar wordt gestort in een fonds waarmee allerlei boeren en initiatieven ondersteund worden die de consumptie van verse producten bevorderen. Het fonds helpt boeren, ambachtelijke producenten en onderzoekers die geïnteresseerd zijn in de waarheid over eten en gezondheid. Denk ook aan het geven van kooklessen aan mensen die alleen nog met zakjes en pakjes hun eten bereiden. Of aan het verbeteren van het eten in de zorg. Het zou een belasting zijn die leidt tot ondersteuning. En misschien ook wel zal bijdragen aan een verlaging van maatschappelijke kosten, vanuit de gedachte dat goede voeding ook gezonder is. Op voorhand bied ik aan om voorzitter van het fonds te worden, al word ik dan wel graag op een democratische manier gekozen!